Bina Güçlendirme Sistemleri Nelerdir?

Bina Güçlendirme Sistemleri Nelerdir? Nasıl Uygulanır? Kentlerde pek çok eski bina, yapı ömürlerinin sonuna yaklaşmasına rağmen konut ya da işyeri olarak kullanılıyor. Eski yapıların tamamının yıkılarak yenilenmesi mümkün olmadığı için mülk sahipleri bina güçlendirme çözümlerine yönelebiliyor. Deprem bölgesi olan ülkemizde daha da önem kazanan yapı güçlendirme sistemleri nelerdir, nasıl uygulanır?
Türkiye, özellikle deprem bölgesi olması nedeniyle yapı güvenliği açısından risk taşıyan bir ülke. Kentlerde konut ya da işyeri olarak kullanılan çok sayıda yapının, özellikle deprem riskine karşı mümkünse yenilenmesi gerekiyor. Ancak, yapısal olarak yeterince sağlıklı olmayan her binanın yıkılarak tamamen yeniden inşa edilmesi maliyet açısından kısa vadede mümkün olmayabiliyor.

Teknik olarak, hasarsız bir yapı veya yapı elemanını öngörülen bir güvenlik düzeyine çıkarmak için yapılan işlemlere güçlendirme denirken, söz konusu olan bir hasarlı yapıysa, bu yapıyı öngörülen güvenlik düzeyine çıkarmak için yapılan işlemlere onarım adı veriliyor. Bina Güçlendirme Sistemleri

Deprem yönetmeliğinden önce yapılan binaların sağlamlığı ve depreme dayanıklılık konusunda yetersizliği sürekli gündeme gelen bir konu. Bunun yanında, özellikle eski merkezlerde inşa edilmiş yapıların yaşları da oldukça ileri.

Güçlendirme çalışmaları, özellikle kısa süreli barınma sorunu yarattığı için kaçınılan ya da ertelenen bir uygulama. Ancak bilinenin aksine, binaların çelik ve betonarme sistemler ile içeriden değil dışarıdan güçlendirilmesi de mümkün. Lifli polimer uygulaması ile yapısal elemanları güçlendirilmiş binalar, daha güvenli ve konforlu kullanım ortamı sağlıyor.

Güçlendirmede en önem verilmesi gereken konunun deprem kuvveti olduğunu vurgulayan uzmanlar, binanın sadece kendi ağırlığını taşıyacak ya da bozuk yüzeylerin kaplanmasından ibaret güçlendirme çalışmalarının yeterli olmadığının altını çiziyor.

Temel Güçlendirme Yöntemleri

Mimarlar Odası verilerine göre güçlendirme çalışması için gerekli koşullar şunlar:

Bir yapının kullanımında değişiklik olacaksa, işyerine dönüştürülen konutlar gibi… Beton dayanımında ya da donatıda kuşku olması durumunda, proje hatası ve projeye uymama, binaya yeni kat eklenmesi, taşıyıcı olmayan çok sayıda bölme duvar yapılması, yetersiz yanal rijitlik ya da binanın hasar görmesi.

Güçlendirme yöntemlerinden birisi, çelik elemanlarla yapılan güçlendirmedir. Çelik elemanlar yapılar, sistem bazında veya eleman bazında güçlendirilebilir. Betonarmeye alternatif olarak mevcut binalar çelik ile güçlendirilebilir. Betonarmeye kıyasla daha sünek olan çelik, rijitlik hedefi düşük binalarda tercih sebebidir. Ayrıca, uygulama süresinin kısalığı ve çevreye etkisinin azlığı nedeniyle yönelinen sistemlerden biridir.

Çelik çaprazlar ile güçlendirilen betonarme çerçevelerin esneme kapasitelerinde ciddi artış elde edilebilir ancak bu uygulamanın kalitesine ve ne kadar ustalıkla yapıldığına göre değişir.

Yapıların taşıyıcı özelliklerinin yetersiz olması durumunda başvurulan yöntemlerden birisi de betonarme güçlendirmelerdir. Kolon ve kirişlerdeki kapasitesi yetersizlikleri bu elemanların mantolanması ile giderilebilir. Betonarme perdeler, sistemdeki diğer elemanların deprem sırasında kendilerine gelen kuvvetin karşılanması ve toptan göçmeye neden olmaması amacıyla uygulanır. Betonarme güçlendirme çalışmalarında uzman uygulamacıların seçilmesi, kullanılan kimyasallar, beton kalitesi gibi noktalara dikkat edilmesi gerekir.

CFRP ya da lifli polimer kumaş ve lamine plakalarla yapılan güçlendirme, yeterli yanal rijitliğe sahip ve sistem bazında güçlendirilen yapılara takviye amaçlı da kullanılan bir sistemdir. CFRP kumaş sargısı ve CFRP lamine plakalar ile yük kapasitesinin artırılması sünekliğin artırılması ve kesme kapasitesinin artırılması gibi faydalar sağlanabilir.(kaynak:3dkonut)